Một nghiên cứu tại Viện Ung thư Mỹ cho biết, dân cư ở các nước nghèo vùng châu Phi ít bị ung thư đại tràng hơn so với người phương Tây, nguyên nhân chính là chế độ ăn uống của họ chứa rất nhiều chất xơ. Đúng vậy, chất xơ có khả năng thẩm thấu nước, kích thích nhu động ruột non, ruột già, kích thích hệ tiêu hóa giúp phòng chống táo bón, phòng bệnh trĩ hiệu quả. Ngoài ra, chất xơ còn có khả năng chống lại béo phì, đái tháo đường, ung thư, điều trị sỏi mật và làm giảm lượng mỡ trong máu. Hãy tìm hiểu về những tác dụng của chất xơ qua bài viết dưới đây bạn nhé.
I. Phân loại chất xơ.
- Chất xơ không hòa tan: chủ yếu là cellulose, ngoài ra còn có hemicellulose có nhiều trong vỏ hoa quả và rau. Đặc tính của chất xơ không hòa tan là gúp thẩm thấu nước trong ruột, trương lên tạo điều kiện để các chất bã được thải ra ngoài cơ thể một cách dễ dàng.
- Chất xơ hòa tan: bao gồm pectin cùng với chất dịch nhầy, pentozan …. Pectn có trong cùi trắng bưởi, cam, quýt, vỏ cám của hạt gạo, hạt đại mạch, ngô, hạt lạc, các loại đậu và một số loại quả khác. Pectin dễ tan trong nước, khi gặp đường và axit sẽ tạo thành thể đông (gel). Chất xơ hòa tan khi đi qua ruột sẽ tạo ra thể đông, làm chậm quá trình hấp thu một số dưỡng chất vào máu, làm tăng độ xốp và mềm của bã thải tiêu hóa.
II. Tác dụng của chất xơ.
- Chống táo bón: là một nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ, chất xơ khi đi vào cơ thể sẽ có tác dụng thẩm thấu nước, nở to ra làm tăng khối lượng bã thải. Mặt khác, chất xơ còn giúp kích thích nhu động ruột non, ruột già coc bóp mạnh làm cho tiêu hóa dễ hơn và dễ tống phân ra ngoài. Ngoài ra, chất xơ cũng có tác dụng hấp thụ các chất độc có trong hệ tiêu hóa, làm tăng khả năng miễn dịch của hệ thống tiêu hóa, tăng cường hoạt động của hệ vi khuẩn đường ruột, làm giảm nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.
- Chống béo phì: một chế độ ăn uống giàu chất xơ sẽ làm giảm lượng calo của khẩu phần ăn, nhưng vẫn đảm bảo được cảm giác no cho bạn, rất tốt cho những người đang giảm cân. Mặt khác, chất xơ trong quá trình tiêu hóa sẽ hút nước nở ra, làm cho các chất dinh dưỡng thấm qua lớp nhầy nhớt dần qua thành ruột vào máu. Do đó, lượng đường trong máu sẽ ở mức độ vừa phải, không bị cơ thể chuyển lượng đường dư thừa thành mỡ được dự trữ ở các mô mỡ gây béo phì. Các chuyên gia khuyến cáo răng, những người bị tăng cholesterol trong máu nên ăn nhiều chất xơ hàng ngày.
- Hạ cholesterol máu: chất xơ có khả năng cải thiện sự bài tiết cholesterol, làm giảm sự hấp thu các muối mật ở hồi tràng. Khi chất xơ hút nước nở ra sẽ giữ muối mật trong lớp chất nhầy, không cho nó trở lại máu. Ngoài ra, cơ thể bạn sẽ có chức năng sản xuất lượng muối mật để bù vào lượng muối mật đã mất đi hàng ngày. Và nguyên liệu chính cơ thể cần để tổng hợp ra muối mật chính là chất cholesterol. Vì vậy, bạn cần cung cấp đầy đủ chất xơ cho cơ thể để làm giảm hàm lượng cholesterol trong máu. Ngoài việc giảm ăn các loại chất béo từ động vật, các bệnh nhân bị tăng cholesterol trong máu lưu ý nên ăn nhiều nguồn thức ăn từ thực vật, nhất là các loại thức ăn giàu chất xơ như đậu Hà Lan, gạo giã cối, hoa quả và rau.
- Phòng ngừa ung thư: nhiều nghiên cứu cho thấy, những người thường xuyên dùng chất xơ ít có nguy cơ bị ung đường tiêu hóa. Ung thư kết tràng thường xảy ra ở phần cuối ống tiêu hóa, vì đây là nơi tạo ra một số chất độc hại cho tế bào như amoniac, indol, phenol, amin. Chất xơ hòa tan dễ dàng lên men trong ruột tạo một môi trường có tính khử cao, có khả năng ức chế quá trình ôxy hóa và giúp nuôi dưỡng hệ vi khuẩn có ích sống tại ruột. Hệ vi khuẩn này tạo ra các axit béo dễ bay hơi, tác động trực tiếp lên tế bào thành ruột kích thích sự phân chia của tế bào bình thường, ức chế sự phát triển của tế bào ung thư. Còn chất xơ không hòa tan tuy ít có khả năng lên men nhưng lại đóng vai trò tích cực trong việc bài xuất các chất có khả năng gây ung thư trước khi chúng có đủ thời gian để gây hại thành ruột.
- Hỗ trợ điều trị đái tháo đường: mục đích của việc điều trị đái tháo đường là giữ cho hàm lượng đường glucose trong máu ở mức thông thường, ngăn ngừa các biến chứng. Các thực phẩm giàu chất xơ sẽ làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu, giúp cho lượng đường trong máu không tăng lên đột ngột sau bữa ăn, mà nó hấp thu từ từ, giữ cho lượng đường trong máu không bị tụt xuống quá thấp, có lợi cho quá trình điều trị. Những bệnh nhân bị tiểu đường nên ăn các loại thức ăn giàu chất xơ hơn, khoảng 30 – 40g/ngày. Với người Việt Nam, để có đủ chất xơ trong một ngày, mỗi người cần ăn tối thiểu 300g rau xanh và 100g quả tươi.
Theo Healthplus.vn
