Chứng khó tiêu là một từ không chính xác để chỉ một nhóm các tech ở bụng hoặc thượng vị như là đau, đầy bụng, buồn nôn, nôn, ợ hơi, no sớm, ợ nóng, ợ thức ăn hoặc đơn giản là “kém tiêu hóa”. Các triệu chứng khó tiêu xuất hiện trong một phần tư số dân người lớn. Trong thực hảnh y học, chứng khó tiêu là một trong các điều phàn nàn mà cả bác sỹ đã khoa và bác sỹ chuyên khoa tiêu hóa đánh giá. Tuy nhiên phần lớn nhân dân không tìm đều sự quan tâm y học.
I. Bệnh nguyên.
Chứng khó tiêu có thể nảy sinh từ nhiều bệnh, trong đó những bệnh thông thường nhất là:
A. Rối loạn chức năng đường tiêu hóa (bên trong): Bệnh trào ngược dạ dầy-thực quản , bệnh loét tiêu hóa, ung thư dạ dầy, liệt nhẹ dạ dầy, ký sinh vật (giardia, giun lươn) không dung nạp lactose (chú ý: bệnh viêm da liên quan với Helicobacter pylori đã không được xác nhận là nguyên nhân của chứng khó tiêu mạn tính).
B. Các thuốc bao gồm rượu, cafein, sắt, các thuốc chống viêm không steroid, các kháng sinh (erythromycin, metronidazole) theophylline và digoxin.
C. Bệnh tụy ung thư biểu mô tụy, viêm tụy mạn tính.
D. Bệnh đường mật sỏi mật quản, sỏi ống mật chủ, rối loạn chức năng cơ that Oddi.
E. Các bệnh khác bao gồm thai nghén, đái tháo đường, ung thư trong khoang bụng, thiếu máu cục bộ động mạch vành, bệnh tuyến giáp trạng.
F. Chứng khó tiêu do nhiều nhân tố trong nửa số bệnh nhân bị chứng khó tiêu, các triệu chứng không giải thích được bằng nội soi hoặc am thanh đồ. Các triệu chứng của các bệnh nhân này có thể sinh ra do sự tương tác phức tạp của các nhân tố tâm lý, sự nhận thức đau nội tại bất thường và rối loạn di động dạ dầy.
II. Phát hiện lâm sàng.
A. Các triệu chứng và dấu hiệu
Do bản chất không đặc trưng các triệu chứng khó tiêu, tiền sử lâm sàng chỉ có ích lợi hạn chế. Cần phải hỏi đầy đủ về chế độ ăn và thuốc men (bao gồm chứng không tiêu lactose). Phải hỏi bệnh nhân về tính chất và vị trí đau, mô hình lan rộng của đau, đau là liên tục hay ngắt đoạn, và các nhân tố làm giảm đau. Ợ nóng và ợ ra thức ăn xẩy ra nổi bật là đặc điểm rõ rệt của bệnh trào ngược dạ dầy thực quản. Thượng vị là điểm thông thường nhất bị đau trong chứng khó tiêu do các nguyên nhân khác, trong đó có bệnh đường mật. Bệnh loét tiêu hóa là chẩn đoán chắc chắn hơn khi có những cơn đai thượng vị rát theo chu kỳ xẩy ra giữa các bữa ăn hoặc ban đêm và được làm giảm đi bằng thuốc kháng acid hoặc thức ăn, song ít nhất là nửa số bệnh nhân loét tiêu hóa không nêu ra bệnh sử điển hình này. Đau thượng vị hoặc phần tư trên bên phải bụng không đều dặn gián đoạn do bữa ă gây nên và có mô hình tăng dần lại giảm nhẹ dần gợi ý về bệnh tụy. Cuối cùng, chứng khó tiêu không do loét có khả năng xẩy ra liên quan với một loạt các than phiền khác như đầy hơi và chướng căng bụng.
Việc thăm khám thực thể toàn bộ bao gồm cả thử phân tìm máu kín đao là bắt buộc. các dấu hiệu của bệnh thực thể như là sụt cân, to cơ quan, khối ở bụng và có máu kín đáo trong phân đòi hỏi phải điều tra thêm. Công việc xét nghiệm sơ bộ đầu tiên bao gồm công thức đếm máu toàn bộ và một danh mục kiểm tra sinh hóa học và kiểm tra hóa học về gen.
B. Thăm khám đặc biệt.
Vì bệnh sử và thăm khám thực thể là không đặc trưng nen việc chẩn đoán chứng khó tiêu trong phần lớn các trường hợp đòi hỏi các thăm khám đặc biệt. Nội soi ở phần trên rất chính xác trong chẩn đoán bệnh loét tiêu hóa, bệnh ngược dạ dầy-thực quản ăn mòn và ung thư dạ dầy. Tuy nhiên, ít nhất một nửa số bệnh nhân với chứng khó tiêu có các phát hiện nội soi bình thường hoặc không đặc trưng. Tuy rằng chụp một loạt đường dạ dầy-ruột có cản quang barit là kém chính xác nhưng nó đỡ tốn kém hơn nội soi và cũng là một phương thức kiểm tra hợp lý. Chụp siêu âm bụng cùng được làm từ đầu khi ngi ngờ bệnh đường mật hoặc tụy. Chụp nội soi cắt lớp vi tính hoặc hình ảnh cộng hưởng từ cần thiết chỉ khi nào có ngi ngờ về các bệnh trong khoang hoặc điều tra các phát hiện bất thường bằng chụp siêu âm
Quyết định lúc nào và phương pháp nào để điều trị bệnh nhân bị chứng khó tiêu có thể phụ thuộc vào một số nhân tố. ở những bệnh nhân dưới 45 tuổi với các thăm khám thực thể và balo bình thường (ở những ng này nguy cơ ung thư thấp) việc thử điều trị triệu chứng theo kinh nghiệm bằng thuối kháng H2 hợp lý.
Theo Healthplus.vn
