Nguyên nhân vàng da là do hàn thấp ứ trệ, tỳ vị hư trệ, thiếu máu hoặc ứ huyết.
1. Vàng da do hàn thấp ứ trệ
a. Triệu chứng: Người bệnh mặt và mắt vàng tối như khói, ngực sườn đầy tức, ăn uống giảm sút, người mệt mỏi, sợ lạnh, đại tiện lỏng, rêu lưỡi nhạt trắng, bệu trơn, mạch trầm tế hoặc trầm hoãn, nhu hoãn.
b. Phép điều trị: Tán hàn trừ thếp, mạnh tỳ vị.
c. Dùng thuốc:
Bài thuốc 1: Nhân trần truật phụ thang gia vị
Nhân trần: 8 – 16g
Phụ tử: 2 – 6g
Phục linh: 20g
Trạch tả: 10g
Bạch truật: 10 – 20g
Can khương: 4 – 10g
Chích thảo: 6g
Trần bì: 4 – 8g
Sắc uống ngày 1 thang.
– Nếu bụng đầy trướng nặng, thêm Mộc hương, Hậu phác để lý khí trừ đầy trướng.
– Bệnh kèm theo da ngứa, thêm: Tần giao, Địa phu tử để trừ phong giảm ngứa.
– Trường hợp bệnh nhân sườn đầy tức có u khối cứng đau nhức, thêm: Đan sâm, Uất kim, Tam lăng. Nga truật, Miết giáp, Ngõa lăng tử… để hoạt huyết tiêu ứ, phá khối u cứng hoặc dùng Hương sa dưỡng vị hoàn uống với Miết giáp tiễn hoàn vừa công vừa bổ.
– Trường hợp bệnh lâu ngày mạn tính thấp tà ứ trệ xâm nhập mạch lạc sinh máu ứ có triệu chứng sườn đầy đau tức ứ cố định một chỗ không di chuyển, phải dùng phương pháp trừ thấp tiêu ứ, sử dụng Tiêu thạch phàn thạch tán gia giảm điều trị.
2. Tỳ vị hư nhược thiếu máu
a. Triệu chứng: Da màu vàng tối, người hồi hộp, thở gấp,mệt mỏi, chóng mặt, khó ngủ, ăn uống giảm sút, đầy bụng, đại tiện lỏng, chất lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch nhu tế hoặc trầm tế vô lực. Nguyên nhân là do tỳ vị hư nhược, khí huyết kém.
b. Phép điều trị: Bổ tỳ vị, ấm trung tiêu, bổ dưỡng khí huyết.
c. Dùng thuốc:
Bài thuốc 1: Hoàng kỳ kiến trung thang gia giảm
Hoàng kỳ: 30g
Bạch thược: 12g
Đại táo: 10g
Nhân trần: 10 – 20g
Quế chi: 4 – 16g
Cam thảo (chích): 6g
Đương quy: 20g
Sắc uống ngày 1 thang.
– Trường hợp khí hư nặng, thêm lượng Hoàng kỳ, gia Nhân sâm để tăng cường bổ khí.
– Nếu huyết hư nặng, thêm A giao, Thục địa để tăng cường bổ huyết.
– Nếu trường hợp dương hư nặng, dùng Nhục quế thay Quế chi hoặc thêm Lộc nhung để ôn dương trừ hàn.
3. Vàng da do huyết ứ
a. Triệu chứng: Người bệnh da vàng tối, mặt xanh tím hoặc mặt mắt đen, sườn có u khối đau nhức, bụng đầy, mạch sao (da có màng nhện) hoặc buổi chiều nóng sốt, da khô ráp, đại tiện đen, tiểu tiện bình thường, chất lưỡi xanh tím hoặc có điểm ứ máu, mạch huyền sáp hoặc tế sáp.
b. Phép điều trị: Hoạt huyết hóa ứ, trừ vàng da.
c. Dùng thuốc:
Bài thuốc 1: Cách hạ trục ứ thang gia giảm
Đương quy: 16g
Đào nhân: 8 – 16g
Huyền hồ: 8 – 16g
Linh chi: 10g
Chỉ xác: 4 – 8 g
Xích thược: 10g
Hồng hoa: 4 – 12g
Đan bì: 6 – 12g
Nhân trần: 10 – 20g
Hương phụ: 4 – 8g
Sắc uống ngày 1 thang.
Ngoài ra có thể sử dụng phương Miết giáp tiễn hoàn tiêu u khối ứ máu.
– Trường hợp bệnh nhân suy nhược lâu ngày, ăn uống giảm sút, có thể dùng Hoàng kỳ kiến trung thang hoặc Lục quân tử thang thêm Đương quy, Đan sâm, Hồng hoa, Miết giáp để làm mạnh tỳ vị, dướng huyết hóa ứ tiêu u khối.
– Nếu trường hợp người còn khỏe có thể dùng phương Đào nhân thừa khí thang thêm Nhân trần tiêu ứ máu, trừ vàng da.
Theo Healthplus.vn
