I. Vấn đề điều dưỡng, ăn uống sau khi phẫu thuật.
Điều dưỡng sau khi phẫu thuật thường chú trọng giữ sao cho tậm trạng bình thản, yên vui và tập luyện thân thể, ngoài ra còn phải hết sức chú ý tới chế độ ăn uống, đó là một phần việc cần làm trong điều trị. Trên nguyên tắc bổ sung thêm năng lượng đã bị tiêu hao do phẫu thuật và đáp ứng nhu cầu hồi phục của các tổ chức thì cần hấp thu các thực phẩm có nhiệt lượng albumin cao, nhiều sinh tố. Chức năng cung cấp nhiều nhiệt lượng sẽ giúp giảm tiêu hao albumin, cần chú ý là sau khi phẫu thuật thì khả năng hấp thu, tiêu hóa bị giảm sút nên cần chọn loại thức ăn cung cấp nhiều năng lượng nhưng dễ tiêu hóa, không nên ăn nhiều mỡ động vật, thức ăn không những phải đủ về số lượng mà còn đòi hỏi chất lượng cao, cần có hàm lượng hợp lý về axit amin. Nên chọn lựa các thực phẩm được chế biến từ trứng, sữa, canh, thịt, đậu,.. Trong thời gian nằm viện thì có thể bổ sung vitamin dưới dạng thuốc uống để bù vào phần vitamin thiếu hụt do thức ăn cung cấp không đủ.
Bệnh nhân ung thư sau khi phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật đường tiêu hóa, phần lớn phải nhịn ăn, uống, giảm áp lực dạ dày, ruột,… nên chức năng dạ dày, ruột bị tối loạn, về lâm sàng thường biểu hiện cả 2 mặt khí huyết bị hư, tỳ vị không khỏe, vì vậy đã thiếu dinh dưỡng lại còn gặp trở ngại về chức năng của cơ thể. Về mặt điều dưỡng cần chú ý điều hòa chức năng tỳ vị.
Về mặt lựa chọn thức ăn, ngoài sữa, trứng gà nên cho bệnh nhân ăn thêm rau tươi, như rau cải, cà rốt, ăn các loại quả như: hồng, cam, quýt, chanh tươi. Cần bổ sung albumin và nhiều vitamin nhưng không được ăn thịt lợn sề.
Sau phẫu thuật, cơ thể bệnh nhân còn rất yếu vì vậy nên chọn các loại thức ăn bồi bổ khí huyết như thịt gà, thịt bò, long nhãn, táo tàu,…
Sau phẫu thuật thấy cơ thể bị suy dinh dưỡng hay đổ mồ hôi nhiều thì nên ăn nhiều táo, lạc, sò huyết,…
Sau phẫu thuật nếu thấy bị tổn thương vị âm, thiếu tân dịch thì nên cho bệnh nhân ăn sữa bò, lê, táo, uống nước mía.
Sau khi phẫu thuật một tuần, vết mổ thường bị loét. Người bị bệnh đại tràng, nếu dinh dưỡng kém thì dễ bị loét ở vết mổ. Triệu chứng của bệnh loét vết mổ là đột nhiên thấy đau bụng kích liệt, cơ bụng căng cứng, sốt cao. Trong trường hợp này không được pháp dùng thuốc giảm đau một cách tùy tiện mà phải thông báo cho bác sĩ để kịp thời xử lý.
II. Điều dưỡng, ăn uống sau phẫu thuật theo quan niệm Đông y.
Người bị ung thư, đặc biệt là ung thư đại tràng, chức năng tiêu hóa bị ảnh hưởng rất lớn, thường thấy có những biểu hiện như chán ăn, bụng trướng, đau đớn,… Sau khi phẫu thuật, ruột thường kém nhu động, đại tiện không thông, dịch tiêu hóa tiết ra ít, gây rối loạn tiêu hóa hoặc tiêu hóa kém, cần truyền dịch để bổ sung dinh dưỡng do kém ăn và nên nhanh chóng sử dụng thuốc Đông y.
Theo Đông y, bệnh nhân lúc này thường bị tỳ vị không điều hòa, trung khí hư tổn, nên cần được uống thuốc ích khí, kiện tỳ, lý khí, hòa vị, tiêu thực, hóa trệ,…. Sẽ có tác dụng cải thiện tình trạng bệnh và chức năng tiêu hóa.
Nhiều bệnh nhân bị tổn tương khí huyết, tán dịch trong khi phẫu thuật và sau đó lại kém ăn, âm huyết càng bị hao tổn, nên dùng thuốc Đông y để tu dưỡng âm vị, bổ khí dưỡng huyết như hoàng kỳ bổ huyết, bát trân thang,… có sự gia giảm tùy theo từng trường hợp.
Có những bệnh nhân tự đổ mồ hôi, ra mồ hôi trộm. Trường hợp này Tây y nhân định là do chức năng thần kinh thực vật không điều hòa gây ra. Đông y lại quan niệm đó là do phẫu thuật làm cho khí bị hư chưa phục hồi được. Tự đổ mồ hôi là bị ra mồ hôi vào buổi sáng do là khí bị hư. Đổ mồ hôi trộm, ra mồ hôi trong lúc ngủ cũng chủ yếu là do âm hư nên dùng thuốc Đông y, nhưng tùy theo từng trường hợp mà dùng thuốc để ích khí cố biểu hoặc dưỡng âm giảm mồ hôi. Ở Trung Quốc có các thuốc viên uống như đại bổ âm hoàn, hoặc thuốc bột như ngọc bình phong tán để hỗ trợ cho việc giải độc chống lại ung thư. Các vị thuốc thường dùng là: hoàng kỳ, trinh nữ tỷ, ý dĩ nhân, đảng sâm, hoàng tinh, câu kỷ tử, hạt sen, kệ nội kim, thần khúc, bạch hoa sà thiệt thảo.
Để bổ khí huyết thì dùng hoàng kỳ, sâm, sa sâm, đảng sâm, sinh địa, thục địa, hoàng tinh, kê huyết đằng, đại táo, long nhãn.
Để kiện tỳ hòa vị thì dùng đản sâm, sa nhân, bạch truật, trần bị, bán hạ, phục linh, kê nội kim, thần khúc.
Để chỉ thống, tả thì dùng nguyên hồ, mộc hương, sa nhân, bạch thước, ý dĩ, nhũ hương, một dược,…
Thuốc Đông y dùng cho trường hợp bí tiểu tiện sau phẫu thuật ung thư trực tràng là loại thuốc hoạt huyết hóa ứ, lợi thủy ôn dương và phối hợp với châm cứu, có thể châm cứu không cần dùng thuốc.
Theo Healthplus.vn
